Küba is een project van de Turkse videokunstenaar Kutlug Ataman. Op 40 oude TV toestellen die opgesteld staan in een oude havenloods doen evenveel gewone mensen hun relaas over een bijzondere samenleving in de sloppenwijken van Istanbul.

De inwoners van Küba zijn van allerlei slag: misdadigers, drugverslaafden, tienerdelinquenten, godsdienstige extremisten en de allerarmsten leven er naast elkaar. Waar Küba precies ligt en waar de naam vandaan komt weet niemand echt te vertellen. Sommigen menen dat het in het zuiden van Istanbul ligt, anderen situeren Küba in de omgeving van de luchthaven. Vast staat dat het er in Küba soms hard aan toe gaat. Ataman ging met Küba op zoek naar de oorsprong en de actualiteit van die plaats en laat 40 inwoners uitgebreid aan het woord. Het merendeel van de geïnterviewden brengt pakkende verhalen van soms tragische, of bittere gebeurtenissen. Biedt Küba een beeld van gedeelde tegenslag, vrijheid en collectiviteit? Of is de taal van het geweld de verbindende factor van deze imaginaire enclave? Ataman laat ons in het ongewisse. Met Küba peilt Ataman naar de inhoudelijke en geografische omtrek van een stedelijk gebied.

Op een tweede plan speurt Küba ook naar de relaties tussen een plaats en individuele en maatschappelijke verlangens of angsten. Hoe zien mensen zichzelf functioneren in een omgeving als Küba. Küba fungeert als centrum waarrond allerlei identiteiten cirkelen en wordt nu eens omarmd en dan weer verguisd. Roepen de collectiviteit en solidariteit echo’s op aan Castro’s sigarenrepubliek? Is Küba een stadsdeel met eigen wetten en grenzen of gaat het om een bandeloze state of mind? De naam Küba verwijst naar een zone met veilige huizen die ontstond in de jaren 1960. Ze beschermde tegen gewelddadige aanvallen. Vandaag bestaat Küba uit een paar honderd tijdelijke optrekjes die onderdak bieden aan een handvol nonconformisten van divers allooi. Of de verhalen die de inwoners van Küba vertellen autobiografisch zijn, of op pure fantasie berusten, laat Ataman over aan onze intuïtie.

Küba ging in première in Pittsburgh in het kader van de Carnegie International. Aansluitend werd de productie ondergebracht in een oud postsorteerstation in New Oxford Street te London in 2005. Ataman spendeerde meer dan twee jaar aan de voorbereiding van het project. Voor Küba’s halte in Antwerpen vond Extra City een verlaten havenloods aan het Kattendijkdok te Antwerpen.

Küba werd gerealiseerd in opdracht van Artangel en gecoproduceerd door Carnegie International 2004 / 2005, Carnegie Museum of Art, Pittsburgh, Lehmann Maupin Gallery, New York, Museum of Contemporary Art, Sydney, Thyssen Bornemisza Art Contemporary, Vienna en Theater der Welt 2005, Stuttgart.
Küba werd naar Antwerpen gebracht in samenwerking met het M HKA.

Over Kutlug Ataman

Kutlug Ataman is een film- en videomaker die leeft en werkt in Istanbul. Ataman studeerde film in Parijs en LA en keerde aansluitend terug naar Istanbul. Zijn werk is hoofdzakelijk documentair van aard zoals Kutlug ̆ Ataman’s Semiha Berksoy unplugged, 1997 waarin hij 8 uur lang de legendarische operadiva Semiha Berksoy opvoert. Berksoy was in de jaren 1930 de eerste Turkse operadiva die het tot in Parijs schopte en is in 1997, 94 jaar oud, met tientallen levens achter de rug. Atamans portret van Berksoy hangt niet alleen een verhaal op over de Turkse samenleving, maar richt zich net zo subtiel op de evolutie van de hollywoodfilm en de geschiedenis van het varieté. Küba is op eenzelfde manier gelaagd en de ruimtelijke, landschappelijke opstelling laat toe om van het individuele portret/verhaal uit te zoomen naar een beeld van een samenleving.

Ataman is nooit op zoek naar een waarheid en richt zijn camera veeleel op mensen die uit het normale rollenpatroon stappen om zichzelf te herschrijven en heruit te vinden. Het registratreren van getuigenissen is daarin een belangrijk procédé omdat het toelaat een zicht te krijgen op wat een zelfbeeld is en hoe mensen ermee omgaan. Ataman werd in 2004 genomineerd voor de prestigieuze Turner prize.

Documentatie

- 'Kutlug Ataman in Antwerp', e-flux