Curator: Nick Aikens (curator Van Abbemuseum, Eindhoven)

Op 11 juni, 18 juni en 1 juli telkens om 19:30

Een reeks over subjectieve vormen van geschiedschrijving. Via persoonlijke herinneringen en alternatieve bronnen bieden filmmakers verschillende manieren om naar het verleden te kijken. Na de screenings vindt er steeds een gesprek plaats met de kunstenaars.

De culturele praktijk gaf zichzelf steeds de taak om geschiedenis te schrijven, te bespreken en te herschikken in functie van een beter inzicht in het heden. Deze opdracht lijkt zeer vooruitziend doordat de verschillende historieken helpen om een nieuw licht te werpen op een onzeker en veranderlijk actueel moment. Welke methodologieën gaan voorbij aan het gebruik van archieven en documentaire formats en laten een meer emotieve, veranderlijke en tastbare vorm van geschiedenis – en vervolgens van het heden – toe? Speaking to History kijkt naar een aantal hedendaagse filmmakers die onderzoek doen naar het conceptuele en narratieve potentioneel van orale bronnen, de complexe relatie tussen gesproken en geschreven woord en beeld en het gebruik van cinematografie om zowel zin te geven aan geschiedschrijving als om ons begrip van het verleden te compliceren. Via het medium film bekijken zij de constructie van narraties op persoonlijk, collectief en historisch vlak.

Door het gebruik van vertellingen en het spel van woord en beeld, wordt het verleden behandeld als een emotieve kracht die begrepen wordt via persoonlijke verhalen of verschillende subjectiviteiten, nauw verwant aan de directe ervaring. Deze verhalen en beelden, afkomstig uit het verleden, worden geadapteerd aan hun mogelijke relevantie vandaag. Op die manier echoën ze de benadering van Walter Benjamin ten opzichte van geschiedschrijving: “To articulate what is past does not mean to recognize ‘how it really was.’ It means to take control of a memory, as it flashes in a moment of danger.” De films behandelen verschillende historische gebeurtenissen die gevolgen blijken te hebben voor ons begrip van het verleden – van een analyse van collectief verzet, het onderzoek naar een koloniaal verleden, over het verstrijken van verschillende ideologische systemen naar meer persoonlijke, subjectieve herinneringen. Ondanks dat de narraties gebeuren via de stemmen van de betrokkenen, worden de protagonisten slechts co-auteurs van zowel de films als van de verhalen die ze construeren. Zo onthullen ze een poreuze relatie tussen individuele subjectiviteit en collectieve geschiedenis; geheugen en narratie.

Donderdag 18 juni om 19:30:

- Bouchra Khalili, Foreign Office, 2015

In ‘Foreign Office’ zoomt Bouchra Khalili in op de periode tussen 1962 en 1972 waarin Algiers, na de onafhankelijkheid van Algerije, de “hoofdstad van de revolutionairen” werd. De film toont twee jonge Algerijnen die deze geschiedenis hervertellen en zich vragen stellen bij de erfenis ervan en de redenen waarom het door hun eigen generatie vergeten werd. Vragen rond orale traditie, taal en de verhouding tot het verhaal en geschiedenis vormen de kern van de film en geven blijk van een alternatieve vorm van geschiedschrijving.

- Clara Ianni in samenwerking met Debora Maria da Silva, Plea / Apelo, 2014

Ondanks het feit dat de heersende verhalen over Brazilië overeenkomen met een feestelijk beeld van vooruitgang, is er een prangend, nog onverteld verhaal van systematisch en gereguleerd geweld, gepleegd door de Staat. ‘Plea / Apollo’ reflecteert over deze verborgen geschiedenis, van het koloniaal slachten van de autochtone gemeenschap en slavernij, over de martelingen en verdwijningen in de militaire dictatuur, tot de hedendaagse democratie van massamoorden en het verlangen om al deze gebeurtenissen uit te wissen.

- Sven Augustijnen, Spectres, 2011

Vijftig jaar na zijn executie dwaalt Patrice Lumumba, de Eerste minister van Congo, opnieuw rond in België. Via ontmoetingen, herdenkingen en een terugkeer naar Congo probeert een vooraanstaande Belgische functionaris, die op de bewuste bloederige 17de januari 1961 in Elisabethville was, de schimmen van het verleden te bezweren. Via een onderzoek naar het biopolitieke lichaam onthult ‘Spectres’ een wel heel dunne lijn tussen legitimering en geschiedschrijving, en de traumatische vraag van verantwoordelijkheid en schuld.

Na de screenings gaan Bouchra Khalili en Sven Augustijnen in gesprek met Nick Aikens.

Overige screenings:

Donderdag 11 juni om 19:30: Manon de Boer - Wendelien van Oldenborgh

Woensdag 1 juli om 19:30: Petra Bauer – Phil Collins

Taal Engels